„Znów wędrujemy ciepłym krajem, malachitową łąką morza. (…) Na fioletowoszarych łąkach niebo rozpina płynność arkad”. Przyroda obfituje w różnorakie kolory. Trawy są zielone, pola złote, drzewa brązowe i zielone, niebo błękitne, gwiazdy srebrne, kwiaty różnobarwne. Chociaż na co dzień nie zwracamy uwagi na barwy w naszym otoczeniu, to jednak one wpływają na naszą codzienność.
Człowiek mający wokół siebie przysłowiową szarzyznę życia codziennego tęskni za kolorami radosnymi, żywymi i chciałby je mieć jak najbliżej siebie. Ponieważ w dzisiejszych czasach większą część dnia spędzamy w pomieszczeniach, to właśnie ich kolorystyka wpływa na nas najbardziej. Jeden z bardziej uznanych projektantów wnętrz z okresu dwudziestolecia wojennego, Andrzej Pronaszko, uważał, że kolory wnętrz powinny być zależne od funkcji danego pomieszczenia i nastroju, jaki chcemy wytworzyć. Istotne jest, by zachować równowagę między barwami pobudzającymi (np. czerwony) a uspokajającymi (np. niebieski). Mogą one, jeśli będą jednolicie wypełniać pomieszczenie, albo za bardzo uspokajać, albo zbytnio drażnić.
Istnieje podział barw na ciepłe i zimne. Ciepłe to te, które mają w sobie więcej żółtego, a zimne to te, które mają więcej niebieskiego. Do przetworzenia kolorów o ciepłej barwie (czerwony, żółty, pomarańczowy) człowiek zużywa więcej energii niż do przetworzenia kolorów zimnych. Można więc stwierdzić, że przy zimnych barwach człowiek bardziej odpoczywa. Zastosowanie w odpowiednim natężeniu kolorów o ciepłej i zimnej barwie w konkretnym pomieszczeniu, np. salonie, pozwoli na dobre i całościowe wykorzystanie przeznaczenia tego pokoju. Analogicznie w sypialni warto postawić na spokojne, wyciszające kolory, które będą ułatwiały relaks i szybkie zaśnięcie.
Kolejnym miejscem, w którym kolor jest wykorzystywany jest reklama. Konkretne barwy mają ogromny wpływ na odczucia odbiorców. Kolorystyka jest jednym z czynników, które w pierwszej chwili decydują o skojarzeniach i wyobrażeniach na temat danej oferty.
W swoich logo firmy używają przeważnie 7 głównych kolorów:
- żółty – kojarzy się z optymizmem, przejrzystością, ciepłem,
- pomarańczowy –przyjaźń, radość, pewność,
- czerwony – ekscytacja, śmiałość, młodość,
- fioletowy – mądrość, kreatywność, wyobraźnia,
- niebieski – zaufanie, siła, niezawodność,
- zielony – spokój, zdrowie, wzrastanie,
- biały – równowaga, spokój.
Kolor czerwony najczęściej i najszybciej przykuje uwagę odbiorcy. Jest intensywny, krzykliwy, mocno wpływa na emocje. Kojarzy się z miłością, uwodzeniem (stąd kobiety często używają na randkach czerwonych szminek czy ubrań), ale też i krwią oraz życiem. Może podnieść ciśnienie krwi, przyspieszyć oddech i podnieść puls. Ponieważ mobilizuje do podejmowania decyzji, wybiera się go do oznaczania wyprzedaży i specjalnych ofert. Stymuluje także apetyt. W psychologii uznawany jest jako symbol siły woli, ekscentryczności, rywalizacji, agresji.
Niebieski to jedna z podstawowych barw. Sugeruje poczucie pewności i bezpieczeństwa (policjanci także mają niebieskie samochody i mundury). Jest to kolor harmonii, wierności i współczucia. Często wiąże się go z pojęciem duchowości i fantazji. Wykazano, że kolor niebieski zmniejsza apetyt i dlatego nie powinien być wykorzystywany do reklamowania żywności. W psychologii oznacza głębię uczuć, pasywność, koncentrację, spokój i łagodność.
Żółty reprezentuje optymizm, spontaniczność, aktywność, nadzieję, słońce i radość. Jest swego rodzaju obietnicą szczęścia. Jest on kolorem sprzecznym: z jednej strony reprezentuje dobro, z drugiej zło, jest kolorem oznaczającym optymizm i zrozumienie, a jednocześnie zazdrość i zdradę. Jednocześnie psychologowie zauważają, że bardziej męczy on oko niż inne barwy i wzmacnia stres i złość. W ogólnym ujęciu żółty ilustruje kreatywność i sprzyja jej rozwojowi.
Zielony to kolor natury, wzrostu, odnowy, odrodzenia. W chromoterapii jest on wykorzystywany do relaksowania pacjenta, poleca się go też osobom chorym na depresję. Psychologowie uznają go za kolor elastyczności woli, koncentracji, dumy, obrony i kontroli.
Kolor czarny kojarzy się z żałobą i stratą, ale także z elegancją, tajemnicą, dyskretnością i siłą. Jest bardzo autorytatywnym kolorem, który może wywoływać silne emocje. Ten kolor w psychologii oznacza poddanie się lub ucieczkę i brak zainteresowania.
Biały w kulturze europejskiej jest symbolem niewinności i czystości (w Chinach jest kolorem żałoby). Reprezentuje nowy początek, a także otwartość, uczciwość, pokój i uzdrowienie.
Fioletowy ma działanie uspokajające. Często ma konotacje z magią, duchowością, a także z wyobraźnią i mądrością. W filmie można zauważyć, że często przed śmiercią jakiegoś bohatera jest w scenografii lub kostiumach użyty właśnie kolor fioletowy – zwiastun śmierci. Kolor fioletowy w psychologii utożsamia się z nierealnym lub niespełnionym życzeniem, czarem i przyjemnością.
Oczywiście trzeba pamiętać, że kolorystyka i symbolika koloru może się zmieniać w zależności od rejonu, w którym się znajdujemy. Znaczenia barw nie są przypisane do nich na stałe i czasem się one zmieniają. Na symbolikę barw ma wpływ także ich ton i odcień, np. jaskrawy pomarańczowy, podobnie jak czerwony, wpływa na agresywne zachowania, natomiast stonowany odcień tego koloru odzwierciedla ciepło i łagodność.
Powiązanie koloru z konkretną symboliką możemy zacząć już od naszego prywatnego podłoża. Gdy pomyślimy o kolorze zielonym nasuną nam się skojarzenia takie jak las, łąka, trawa itd. Za takimi skojarzeniami następują kolejne: spokój, cisza, relaks. Na konkretne odczytywanie koloru ma więc także wpływ nasze doświadczenie z daną barwą.
Pomimo nie do końca ustalonego wpływu, a także zmienności znaczenia, kolor pełni w naszym życiu dość istotną rolę, daje konkretne odczucia i wpływa na nasze zdrowie psychiczne, a także postrzeganie świata.
Berenika Żebrowska